W tym miejscu prezentujemy miejsca pamięci związane z Powstaniem Styczniowym, które odwiedzamy.
Powstanie Styczniowe: Bohaterowie naszej historii
Jedlnia (powiat Radomski)
W drugiej połowie kwietnia 1863 roku, oddział powstańczy pod dowództwem Józefa Janowskiego opuścił tereny dzisiejszych powiatów otwockiego, mińskiego i garwolińskiego (gdzie dotąd operował) i przeprawił się na zachodni brzeg Wisły. Powstańcy zatrzymali się na wypoczynek w lesie nieopodal wsi Jaśce. Tutaj jednak, 20 kwietnia, zostali odkryci przez rosyjski pościg.
Mimo liczebnej przewagi Rosjan, dogodna pozycja obronna powstańców (skraj lasu) pozwoliła im odnieść zwycięstwo. W bitwie poległo 17 żołnierzy polskich. Zostali oni pochowani na cmentarzu parafialnym w Jedlni.
Nagoszewo (powiat Ostrowski)
Bitwa pod Nagoszewem była największym starciem wojennym w pobliżu Ostrowi Mazowieckiej podczas powstania styczniowego. W dniach 2-3 czerwca 1863 roku połączone oddziały pod dowództwem Maksymiliana Broniewskiego stoczyły zwycięską walkę z przeważającymi siłami wojsk rosyjskich. Oddział powstańczy wsparli Nagoszewscy chłopi, którzy podpalili własne zagrody, aby pokonać ukrywających się w nich carskich żandarmów.
W bitwie zginęło stu dziesięciu Polaków. Ich zwłoki miejscowa ludność pochowała w bratniej mogile na skraju lasu w pobliżu miejsca walki.
W 1913 roku, w 50. rocznicę styczniowego zrywu, padło hasło wzniesienia pomnika na zbiorowym grobie powstańców pod Nagoszewem. Fundusze na ten cel zbierano z różnych źródeł, a szczególnie hojni okazali się okoliczni ziemianie.
Kamieńczyk (powiat Wyszkowski)
W 1927 roku został zbudowany monument otoczony kamiennym płotem i zwieńczony krzyżem na starym cmentarzu w Kamieńczyku. Tablica inskrypcyjna informuje, że jest poświęcony „BOHATEROM POLEGŁYM ZA OJCZYZNĘ W POWSTANIU STYCZNIOWYM W 1963 R. NA FIDEŚCIE. CZEŚĆ ICH PAMIĘCI”. To miejsce upamiętnia 14 powstańców, którzy polegli 12 marca 1863 roku w potyczce z wielokrotnie liczniejszym oddziałem rosyjskim.
Pomniki takie jak ten w Kamieńczyku są świadectwem nie tylko bohaterstwa, ale także oddania Polski swoim synom i córkom. To miejsca, które przypominają nam o cenach, jakie musieliśmy zapłacić za naszą wolność.
Dlatego też, gdy patrzymy na te kamienne pomniki, nie zapominajmy o tych, którzy oddali swe życie za Polskę. To dzięki nim dzisiaj możemy cieszyć się niepodległością i dumnie nazywać się Polakami.
Czarnostów – Miejsce Pamięci Powstania Styczniowego 1863
Powstanie Styczniowe 1863 roku to jedno z najważniejszych wydarzeń w historii Polski. Walka o wolność, poświęcenie i tragiczne losy bohaterów tego zrywu narodowego pozostawiły trwały ślad w polskiej pamięci. Wiele miejsc w Polsce kryje w sobie bolesne historie związane z powstaniem. Jednym z takich miejsc jest Czarnostów, niewielka miejscowość w powiecie Makowskim, gdzie powstańcy zostali brutalnie straceni przez wojska rosyjskie.
Czarnostów to niepozorne miejsce, ale dla miłośników historii i pamięci narodowej, jest to ważny punkt na mapie. To tutaj, 3 października 1863 roku, doszło do tragicznych wydarzeń, które przypominają nam o cenie, jaką nasi przodkowie zapłacili za walkę o wolność. Bitwa pod Czarnostowem była jednym z wielu starć między powstańcami a wojskami rosyjskimi. Dowódcą polskich oddziałów w tej bitwie był major Albert Ziembiński, który wcześniej stanął na czele oddziału Złotych Ułanów.
W wyniku starcia pod Czarnostowem, powstańcy zostali rozbici przez przeważające siły rosyjskie dowodzone przez Mikołaja Wałujewa. Wkrótce po bitwie, schwytanych powstańców czekał tragiczny los. W miejscu, gdzie stała niegdyś potężna grusza, powieszono kilkunastu żołnierzy z oddziału majora Ziembińskiego. Grusza ta stała się niemym świadkiem okrucieństwa i bezwzględności rosyjskiego zaborcy.
Pomnik, który obecnie stoi w Czarnostowie, upamiętnia te tragiczne wydarzenia. Jest to miejsce pamięci, gdzie możemy oddać hołd tym, którzy zginęli w walce o wolność Polski. Powieszeni powstańcy zostali pochowani w zbiorowej mogile na cmentarzu w pobliskich Szwelicach. W mogile tej spoczywa 18 żołnierzy, których losy są symbolem odwagi i poświęcenia w walce o niepodległość.
Albert Ziembiński, który dowodził powstańcami pod Czarnostowem, był postacią wyjątkową. Chociaż na początku swojej kariery wojskowej służył w armii rosyjskiej, to podczas Powstania Styczniowego stanął po stronie Polski, dowodząc oddziałem Złotych Ułanów. Po klęsce powstania i przegranej bitwie pod Rydzewem, Ziembiński zmuszony był udać się na emigrację do Paryża. Jego losy, podobnie jak wielu innych powstańców, są przykładem tragicznej walki o wolność, która nie zawsze kończyła się zwycięstwem, ale zawsze była wyrazem niezłomnego ducha narodu polskiego.
Czarnostów to miejsce, które warto odwiedzić, aby zrozumieć trudną historię Polski i uczcić pamięć tych, którzy oddali życie za ojczyznę. Wizyta w tym miejscu skłania do refleksji nad ceną wolności i nad tym, jak ważne jest, aby pamięć o bohaterach Powstania Styczniowego była pielęgnowana i przekazywana kolejnym pokoleniom.
Dla każdego, kto interesuje się historią Polski, Czarnostów to miejsce, które przypomina o tragicznych, ale i bohaterskich kartach naszej przeszłości. To symbol nie tylko klęski, ale i nadziei, że pomimo trudnych chwil, dążenie do wolności nigdy nie gaśnie w sercach Polaków.
Kaplica Dworska Pleszowskich – Ślad Powstania Styczniowego w Przybradzu
Polska historia pełna jest miejsc, które kryją w sobie niezwykłe opowieści o przeszłości. Jednym z takich miejsc jest Kaplica Dworska Pleszowskich w Przybradzu, w gminie Wieprz, powiecie oświęcimskim. To miejsce, choć dziś nieco zapomniane i zaniedbane, ma bogatą historię związaną z rodziną Pleszowskich, którzy brali udział w najważniejszych wydarzeniach XIX-wiecznej Polski, w tym w Powstaniu Styczniowym.
Kaplica, dedykowana Świętej Katarzynie Sieneńskiej, została ufundowana przez Jana Pleszowskiego, który był aktywnym uczestnikiem Powstania Listopadowego. Po zakończeniu walk, Jan zdecydował się na osiedlenie w spokojnym Przybradzu, gdzie w 1869 roku ukończył budowę kaplicy. Jej poświęcenie miało miejsce 25 listopada 1869 roku i dokonał go ksiądz A. Pleszowski, co pokazuje silne związki rodziny z miejscowym kościołem.
Kaplica była miejscem kultu religijnego, ale również symbolem pamięci o trudnych chwilach, przez które przeszła rodzina Pleszowskich. Wnętrze kaplicy kryje w sobie oryginalne epitafium ku czci tej zasłużonej rodziny, będące świadectwem ich oddania sprawom narodowym. Epitafium to stanowi cenny zabytek, który przypomina o roli, jaką rodzina Pleszowskich odegrała w polskiej historii.
Stefan Maurycy Hieronim Pleszowski, syn Jana, również zapisał się na kartach historii. Urodzony w 1843 roku, w wieku 20 lat wziął udział w Powstaniu Styczniowym 1863 roku. Młody, pełen zapału i nadziei, dołączył do szeregów powstańców, którzy walczyli o niepodległość Polski. Niestety, jego życie zakończyło się przedwcześnie w wieku 28 lat, w 1872 roku we Lwowie. Stefan Pleszowski był przykładem młodego pokolenia Polaków, którzy poświęcili swoje życie dla idei wolności.
Kaplica Dworska Pleszowskich jest dziś niestety w stanie zaniedbania. Choć jej ściany pamiętają jeszcze czasy, gdy mieszkańcy modlili się tu za dusze swoich bliskich, to wymaga ona pilnej renowacji. Niemniej jednak, to miejsce pozostaje ważnym elementem dziedzictwa narodowego, przypominającym o losach rodziny, która oddała wiele dla ojczyzny.
Grób Jana Pleszowskiego znajduje się na cmentarzu we Frydrychowicach, co czyni to miejsce również istotnym punktem na mapie lokalnych miejsc pamięci. To tu można oddać hołd człowiekowi, który nie tylko walczył za Polskę, ale także dbał o to, by pamięć o tych wydarzeniach przetrwała w jego rodzinie.
Kaplica Dworska Pleszowskich w Przybradzu to nie tylko zabytek architektury sakralnej, ale także świadectwo patriotyzmu i oddania sprawom narodowym. Odwiedzając to miejsce, warto przypomnieć sobie o tych, którzy walczyli za wolność Polski, i o ich rodzinach, które żyły w cieniu wielkich wydarzeń. To miejsce, które zasługuje na naszą pamięć i szacunek, a także na troskę, by mogło przetrwać kolejne pokolenia i wciąż świadczyć o bogatej historii Polski.
Jeśli jesteś pasjonatem historii Polski, a szczególnie Powstania Styczniowego, Kaplica Dworska Pleszowskich w Przybradzu to miejsce, które powinno znaleźć się na Twojej liście do odwiedzenia. To niewielka, ale znacząca część naszego narodowego dziedzictwa, która przypomina o heroizmie i poświęceniu minionych pokoleń.
